Od maja 2023 roku polscy przedsiębiorcy zyskali nowoczesne narzędzie prawne do zarządzania majątkiem i sukcesją w firmach rodzinnych – fundację rodzinną. To rozwiązanie, choć stosunkowo nowe na polskim gruncie, szybko zdobywa popularność dzięki korzyściom, jakie oferuje w zakresie ochrony kapitału i zapewnienia ciągłości zarządzania.
Nowe ramy prawne dla firm rodzinnych
Wprowadzenie przepisów o fundacjach rodzinnych to odpowiedź na wieloletnie oczekiwania przedsiębiorców rodzinnych, którzy poszukiwali mechanizmów gwarantujących trwałość firmy ponad jedno pokolenie. W krajach Europy Zachodniej fundacje tego typu funkcjonują z powodzeniem od dekad, stanowiąc kluczowy element długofalowego planowania majątkowego. Polska ustawa o fundacji rodzinnej ułatwia teraz przejęcie tych praktyk także w naszym kraju.
Firmy rodzinne często odznaczają się silnym przywiązaniem właścicieli do przedsiębiorstwa oraz gotowością do inwestowania w jego przyszłość. Jednak te same więzi mogą prowadzić do trudnych emocjonalnie sytuacji w momentach przekazywania władzy lub majątku kolejnym pokoleniom. Fundacja rodzinna wprowadza w te procesy niezbędny porządek, ramy prawne i bezpieczeństwo.
Ochrona majątku przed rozdrobnieniem i ryzykiem
Jedną z najważniejszych zalet fundacji rodzinnej jest ochrona majątku przed ryzykami zarówno prawnymi, jak i ekonomicznymi. Wniesienie aktywów do fundacji oznacza ich formalne oddzielenie od majątku prywatnego fundatora, co chroni je przed roszczeniami wierzycieli czy skutkami ewentualnych konfliktów rodzinnych.
Taka konstrukcja prawna zapobiega również rozdrobnieniu majątku na skutek spadkobrania czy podziałów rodzinnych. Dzięki temu możliwe jest utrzymanie integralności firmy i koncentracji zarządzania w jednym podmiocie, który nie ma właścicieli ani wspólników, a działa zgodnie z celami wskazanymi przez fundatora.
Korzyści podatkowe i efektywne zarządzanie dochodami
Fundacje rodzinne oferują również istotne atuty podatkowe. Wniesienie majątku do fundacji nie podlega opodatkowaniu, a wypłaty dla fundatora oraz najbliższych członków jego rodziny są zwolnione z podatku dochodowego od osób fizycznych. Co więcej, działalność fundacji w ściśle określonym zakresie korzysta ze zwolnienia z podatku CIT – do momentu wypłaty środków, która objęta jest preferencyjną stawką 15%.
Dzięki tym rozwiązaniom fundacja rodzinna staje się efektywnym narzędziem planowania podatkowego, obniżając koszty funkcjonowania firmy i umożliwiając optymalne zarządzanie finansami w dłuższym horyzoncie czasowym.
Sukcesja uporządkowana i przewidywalna
Jednym z głównych wyzwań, przed którymi stoją firmy rodzinne, jest proces sukcesji. Przekazanie władzy oraz majątku kolejnym pokoleniom to często moment ryzyka i niepewności, szczególnie gdy brakuje jasno zdefiniowanych zasad. Fundacja rodzinna pozwala stworzyć przejrzystą strukturę sukcesji – określić, kto będzie odpowiedzialny za zarządzanie majątkiem, na jakich warunkach i w jakim zakresie.
Taki model umożliwia nie tylko eliminację potencjalnych sporów rodzinnych, ale również pozwala na kontynuację działalności firmy zgodnie z wolą założyciela, nawet po jego wycofaniu się z aktywnego udziału w biznesie. Fundacja może jednocześnie realizować świadczenia na rzecz beneficjentów, zapewniając im zabezpieczenie finansowe, bez konieczności angażowania ich w bieżące zarządzanie firmą.
Popularność rośnie – liczby mówią same za siebie
Choć instytucja fundacji rodzinnej funkcjonuje w Polsce dopiero od niedawna, już teraz można mówić o dużym zainteresowaniu tym rozwiązaniem. Liczba zarejestrowanych fundacji przekroczyła tysiąc, a nowe wnioski o ich założenie napływają w szybkim tempie. Świadczy to o zrozumieniu przez przedsiębiorców potencjału, jaki niesie ze sobą to narzędzie w zakresie budowania trwałych i odpornych struktur właścicielskich.
Fundacja rodzinna to jedno z najskuteczniejszych rozwiązań prawnych dostępnych dziś dla właścicieli firm rodzinnych, którzy myślą o przyszłości swojego biznesu w perspektywie pokoleniowej. Umożliwia nie tylko zabezpieczenie majątku, ale także pozwala na przemyślaną sukcesję, optymalizację podatkową i ochronę firmy przed niekontrolowanym rozdrobnieniem. W realiach polskiej gospodarki, gdzie coraz więcej przedsiębiorstw dojrzewa do przekazania sterów nowemu pokoleniu, fundacje rodzinne mogą stać się fundamentem ich dalszego rozwoju i stabilności.